ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΜΗΝΑΡΧΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Β. ΟΡΦΑΝΙΔΗ

Posted by on Jan 3, 2016 in Ιστορία | No Comments

Visits: 260

panagiotis-orfanidis70* ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Στην αυλή της Μητρόπολης Καρπάθου-Κάσου στο Απέρι βρίσκεται η προτομή του Παναγιώτη Ορφανίδη. Ποιος ήταν αυτός ο Απερίτης, το όνομα του οποίου υπάρχει σε οδούς στο Μαρούσι και στην Ρόδο, καθώς και σε επιτύμβια στήλη στον Αμπελών του νομού Λαρίσης; Μια μικρή αναδρομή στην πορεία της ζωής του είναι απαραίτητη για να θυμηθούν οι μεγάλοι και να μάθουν οι νέοι.

Γονείς του ήταν ο Βασίλης, μέγας ευεργέτης του Γυμνασίου και πρόεδρος της σχολικής εφορίας και η Καλλιόπη, κόρη του Μελετίου Κουμπή, δάσκαλου της ναυτικής τέχνης από τα Μέγαρα, του οποίου ο γιος Παναγιώτης ήταν ναυτοδοδάσκαλος και πλοίαρχος. Ο Π. Ορφανίδης γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1909· φοίτησε στο ημιγυμνάσιο Απερίου και μετά συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα. Απ’ ό,τι αναφέρει ο γιατρός Ανδρέας Λάμπρος στο “Λεύκωμα πεσόντων Αεροπόρων του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας”, ο συγχωριανός και συμμαθητής του Παναγιώτης δήλωσε πως γεννήθηκε το 1908 στην Αθήνα για δύο λόγους. Η Κάρπαθος ανήκε στην ιταλική επικράτεια και οι σχέσεις Ελλάδας-Ιταλίας ήταν τεταμένες λόγω του επεισοδείου της Κέρκυρας το 1923, επομένως δεν θα εγκρίνετο η αίτησή του. Ως ενήλικας δεν χρειαζόταν την συγκατάθεση των δικών του· κρυφά από εκείνους κατετάγη τον Μάρτιο του 1926 στην Σχολή Ικάρων της Θεσσαλονίκης. Εκεί διεκρίθηκε για τον ζήλο και την φιλομάθειά του, την ψυχραιμία και την διάνοιά του. Τελείωσε τις σπουδές του με τον βαθμό του ανθυποσμηναγού.

Από μικρός ο νεαρός αεροπόρος γαλουχήθηκε στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον του με την επιθυμία της απελευθέρωσης των Δωδεκανήσων από την ιταλική κυριαρχία που άρχισε το 1912, ως συνέχεια της τουρκικής κατοχής. Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου δήλωσε εθελοντής στο ελληνοαλβανικό μέτωπο. Ως επισμηναγός μετείχε κι έλαβε μέρος σε πολλές αποστολές, ήταν μάλιστα υποδιοικητής της 32ης Μοίρας βομβαρδισμού. Ήταν υπέροχος μαχητής, σεμνοπρεπής, αλτρουιστής, γλυκύς, ευπροσήγορος και υπερήφανος νέος, ολιγόλογος και σκεπτικιστής. Στην τελευταία επιστολή προς στον αδερφό του Μελέτιο δήλωσε την αποφασιστικότητά του να πολεμήσει μέχρι θανάτου για την Ελλάδα και την Ελευθερία. Και η μέρα της θυσίας του ήταν η αποφράδα 30ή Δεκεμβρίου 1940, πριν 70 χρόνια. Απογειώθηκε με πλήρωμα τους Αναστασάκη και Γκίκα από το αεροδρόμιο του χωριού Αμπελώνα (Καζακλάρ) κοντά στην Λάρισα σε εντεταλμένη αποστολή. Το δικινητήριο βομβαρδιστικό αεροσκάφος τύπου Μπλέναμ έγινε παρανάλωμα του πυρός λίγα λεπτά μετά την απογείωσή του. Όπως γράφει ο διοικητής της Μοίρας Χρήστος Ποταμιάνος, τα αεροπλάνα αυτά είχαν πολλές ατέλειες· μία απ’ αυτές ήταν το δέσιμο της κάθε βόμβας κάτω από το αεροπλάνο με … τσέρκια που βάζουν στα βαρέλια του κρασιού! “Στην απογείωση ή όταν τα αεροπλάνα συναντούσαν στροβιλισμούς, οι βόμβες κτυπούσαν δεξιά και αριστερά και ίσως και μεταξύ τους”.

Με τον θάνατό του ο Παναγιώτης Ορφανίδης προήχθη στον βαθμό του αντισμηνάρχου. Βαρύ ήταν το πένθος για τους οικείους του, αλλά και για όλους τους Καρπάθιους. Αναγνωρίζοντας τον ηρωισμό του παλληκαριού, η Καρπαθιακή Ένωσις Αθηνών -επί προεδρίας Μιλτιάδη Παπαμανώλη- τέλεσε μνημόσυνο στις 9.2.1941 στον Ι.Ν. Αγίου Διονυσίου Αεροπαγίτη στις σαράντα μέρες από τον χαμό του. Επίσης στο Ρittsburgh Ν.SPa στον Ι.Ν. Αγίας Τριάδας οργανώθηκε μνημόσυνο από επιτροπή του καρπαθιακού συλλόγου αποτελούμενη από τους Ιω. Μανωλακάκη, Μηνά Βαρδαούλη και Μιχαήλ Ν. Μοσχονά.

Η μετακομιδή των οστών του ηρωικού αεροπόρου έγινε στην Κάρπαθο στις 17 Ιουλίου 1948 με πολεμικό πλοίο. Στην τελετή που έγινε στο Απέρι παρευρέθηκαν ο Υπουργός Αεροπορίας κ. Μπακάλμπασης, ο στρατηγός Παπάγος και ο Απεριτο-Βωλαδιώτης βουλευτής Πειραιά και νήσων Περικλής Χρυσοχέρης, με τις ενέργειες του οποίου επέστρεψαν στην γενέτειρα τα τίμια λείψανα. Ο τελευταίος εκφώνησε λόγο, όπου ενδεικτικά είπε: “Σε έφερα εδώ που σε έμαθαν θρυλικοί διδάσκαλοι το “πατρός τε και μητρός και απάντων προγόνων τιμιώτερον εστίν η Πατρίς και σεμνότερον και αγιώτερον”… εδώ που δεν ελύγισε ποτέ η Ελληνική ψυχή, εδώ που ποτέ δεν επαύσαμε ατενίζοντας το όραμα της ενώσεως με την μητέρα Πατρίδα, εδώ που αφανείς δασκάλοι μαζύ με φλογισμένα ράσα έδιναν πάντα το σύνθημα της Εθνικής αντιστάσεως…”

Στον γυναικωνίτη της Μητρόπολης Απερίου έμειναν τα οστά του γενναίου Απερίτη μέχρι τις 9.10.1960 που έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του, φιλοτέχνημα του γλύπτη ταγματάρχη πεζικού Μωραΐτη. Με επικεφαλής τον μητροπολίτη Καρπάθου-Κάσου κ.κ. Απόστολο, ό,τι απέμεινε από τον Παναγιώτη Ορφανίδη μεταφέρθηκε στην βάση της προτομής. Στην τελετή παρευρέθηκαν ο Υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ, ο Υπαρχηγός ΓΕΑ· τιμές απέδωσε μια διμοιρία της ΕΒΑ και μια διμοιρία του Β.Ν. Στον λόγο που εκφώνησε ο αντισμήναρχος Πελοπίδας Φράγκος, ανέφερε μεταξύ άλλων: “Ενθυμούμεθα τον σεμνόν έφηβον ο οποιος εξεπατρίσθη από την υπόδουλον τότε μικράν ταύτην γωνιάν της Ελληνικής γης, με μόνον το όνειρον της απελευθερώσεώς της…ΤΩΝ ΘΝΗΣΚΟΝΤΩΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΑΦΝΗ”.

ΠΗΓΕΣ

  • Λευκώματα “Ομόνοιας” Αμερικής αφιερώματα Μ. Ν. Μοσχονά και Βάσου Βέργη/
  • ΟΜΟΝΟΙΑ Μηνιαίο Δελτίο Απεριτών Αύγουστος 1948-Ιανουάριος 1949, σελ. 1-2/
  • Αεροπορική Ηχώ, Σάββατο 15 Οκτωβρίου 1960, σελ. 3/
  • Χρήστου Ποταμιάνου: “Αναμνήσεις μιας ζωής”, 2002, σελ. 64,75/
  • Μιχαήλ Π. Χιώτη: Οι απανταχού της γης Σύλλογοι Απεριτών Καρπάθου “ΟΜΟΝΟΙΑ”, 2007, τόμ. Β’, σελ. 727-729.

Βενετία Μ. Σκευοφύλακα

(*) Το άρθρο της Βενετίας Σκευοφύλακα, δημοσιεύθηκε σε παλιότερο τεύχος του Δελτίου της Ομόνοιας.